Vrijstelling van beschikbaarheid

Wat is een vrijstelling?

Een vrijstelling geeft je de kans om een opleiding of studie te volgen en je werkloosheidsuitkering te behouden.

Als je een vrijstelling hebt, moet je niet beschikbaar zijn op de arbeidsmarkt. Je mag dan een geschikte werkaanbieding of job weigeren en moet niet actief zoeken naar werk. In de plaats daarvan volg je een opleiding, hervat je je studies, loop je stage of bereid je je voor op een zelfstandige activiteit.

Het doel? Werkzoekenden de kans geven om competenties te verwerven en zo sneller werk te vinden.

Wat zijn de voorwaarden?

• Je bent gedomicilieerd in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
• Je bent ingeschreven bij Actiris als werkzoekende.
• Je bent een uitkeringsgerechtigde werkzoekende. Dat betekent: ofwel oefen je geen beroepsactiviteit (of gelijkwaardige activiteit) uit en krijg je hiervoor een werkloosheids- of inschakelingsuitkering, ofwel werk je deeltijds en krijg je een inkomensgarantie-uitkering. 
• Je vraagt de vrijstelling aan vóór de start van de studie, opleiding of stage.
• De studie, opleiding of stage duurt minstens 4 weken en telt gemiddeld 20 uren per week of minstens 27 studiepunten. 
• De studie, opleiding of stage vindt hoofdzakelijk plaats van maandag tot vrijdag vóór 17 uur.
• De studie, opleiding of stage past binnen je individueel actieplan.

Hoe vraag ik mijn vrijstelling aan?

Dat hangt ervan af welke studie, opleiding of stage je wil volgen. 

• Je wil een beroepsopleiding volgen die georganiseerd of gesubsidieerd is door Bruxelles Formation, de VDAB, de Forem of het Arbeitsamt (ADG)? 
  De vrijstelling wordt automatisch toegekend als je voldoet aan de voorwaarden. Meer info vind je in de infocfiche DV7.
• Je wil een middenstandsopleiding volgens die georganiseerd of gesubsidieerd is door SYNTRA, het IFAPME, de Service formation PME (SFPME) of het IAWM?
  Bezorg het ingevuld formulier DV8 in aan je uitbetalingsinstelling voor het begin van je opleiding, studie of stage. Start pas nadat je toestemming krijgt van Actiris.
• Je wil duaal leren in het secundair onderwijs ?
  Bezorg het ingevuld formulier DV9 aan je uitbetalingsinstelling voor het begin van je opleiding, studie of stage. Start pas nadat je toestemming krijgt van Actiris. Opgelet, je hebt geen diploma hoger secundair onderwijs en kiest best een opleiding voor een knelpuntberoep.
• Je wil duaal leren in het hoger onderwijs? 
  Bezorg het ingevuld formulier DV10 aan je uitbetalingsinstelling voor het begin van je opleiding, studie of stage. Start pas nadat je toestemming krijgt van Actiris. Opgelet, je hebt geen diploma hoger onderwijs en kiest best een opleiding voor een knelpuntberoep.
• Je wil een overeenkomst sluiten met een activiteitencoöperatie?
  Je kan je als beginnend zelfstandige laten adviseren en begeleiden bij de uitbouw van je zaak. Bezorg het ingevuld formulier DV11 aan je uitbetalingsinstelling voor het begin van je opleiding, studie of stage. Start pas nadat je toestemming krijgt van Actiris.
• Je wil je studies secundair onderwijs hervatten?
  Bezorg het ingevuld formulier DV12 aan je uitbetalingsinstelling voor het begin van je opleiding, studie of stage. Start pas nadat je toestemming krijgt van Actiris. Opgelet, je volgt het volledige leerplan.
• Je wil je studies hoger onderwijs hervatten ?
  Bezorg het ingevuld formulier DV13 aan je uitbetalingsinstelling voor het begin van je opleiding, studie of stage. Start pas nadat je toestemming krijgt van Actiris. Opgelet, je volgt minstens 27 studiepunten en kiest best een opleiding voor een knelpuntberoep.
• Je wil studeren in het kader van een Erasmus of een buitenlandse opleiding of stage?
  Je hebt geen diploma hoger onderwijs en je hebt je studies en/of leertijd minstens één jaar geleden beëindigd voor de aanvraag van de vrijstelling. Bezorg het ingevuld formulier DV14 aan je uitbetalingsinstelling voor het begin van je opleiding, studie of stage. Start pas nadat je toestemming krijgt van Actiris.
• Je wil een andere opleiding, studie of stage volgen?
  Bezorg het ingevuld formulier DV5 aan je uitbetalingsinstelling voor het begin van je opleiding, studie of stage. Start pas nadat je toestemming krijgt van Actiris.

Voorbeeldsituaties

Situatie 1:

Een uitkeringsgerechtigde werkzoekende die nog geen diploma hoger onderwijs bezit wil zich omscholen tot verpleegkundige via een bacheloropleiding. Actiris verleent hiervoor een vrijstelling omdat de werkzoekende:

• nog geen diploma hoger onderwijs heeft
• kiest voor een beroep dat rekruteert

De werkzoekende kan competenties verwerven waarover deze nog niet beschikt dus de opleiding vergroot de kans op een job aanzienlijk.

Situatie 2:

Een uitkeringsgerechtigde werkzoekende die in het bezit is van een bachelorsdiploma verpleegkunde wil zich inschrijven voor een bachelor marketing. Actiris kan hier de vrijstelling weigeren, gezien de werkzoekende:

• al beschikt over een diploma hoger onderwijs
• beschikt over een diploma dat leidt tot een beroep dat rekruteert

Voor deze werkzoekende ligt kans op een job dus al hoog, waardoor er niet zomaar een vrijstelling wordt gegeven. Maar elke situatie wordt individueel bekeken waardoor in sommige gevallen een tweede studie toch wordt toegestaan, bijvoorbeeld omwille van medische redenen.

Welke opleidingen bereiden me voor op een knelpuntberoep?

Jaarlijks worden een lijst met Nederlandstalige studies en een lijst met Franstalige studies opgesteld. 

Wat zijn mijn rechten en plichten voor, tijdens en na mijn vrijstelling?

In de infofiches onderaan deze pagina vind je alle details over je rechten, je plichten en de voorwaarden over de vrijstellingen te kennen.

Wat als ik mijn opleiding, studie of stage vroegtijdig beëindig?

Dat moet je melden. Bezorg onmiddellijk de ingevulde 'verklaring van vervroegd einde' aan je uitbetalingsinstelling.